Cyrano, Puma Goity ile muhteşem ama sıkıcı bir montajda

Çok gecikmiş bir prömiyerde, Cyranoklasiği Edmond Rostandunutulmaz versiyonları gördüğü San Martín tiyatrosuna geri döndü, bu kez başrol performansıyla Gabriel Goityyavaşlığı, mizah ve duygu eksikliği nedeniyle bunaltıcı, yorucu olmasına rağmen muhteşem bir montajda.

Doksanlı yılların başında aynı tiyatroda, aralarında Federico D’Elia ve Valeria Bertuccelli’nin de bulunduğu, Claudio Hochman’ın tasarladığı mükemmel bir versiyonun çocuk anahtarında oynandığını hatırlayalım. 1977’de Osvaldo Bonet’in yönettiği Ernesto Bianco’nun ikonik filmini de unutmadan, bu yapımın ithaf edildiği büyük aktörün ölümüyle kesintiye uğrayan gerçek bir teatral başarı.

Tiyatro ve sinemada ölümsüzleşmiş, Cyrano de Bergerac’ın (1619-1655) özgün ve Parisli Hercule-Savinien’i, karakterine layık bir adamdı ve canlandırıldığından çok daha tartışmalı bir adamdı. Macera dolu hayatı, hayal gücünün sınırsızca uçmasına izin verdiği, insanları ve kurumları, bulundukları konumu umursamadan şiddetle karikatürize ettiği edebi üretimiyle eşdeğerdi. Henüz 36 yaşındayken sanatta derin bir iz bıraktı: Molière onun hiciv çalışmalarından ilham aldı – ya da bazılarına göre onlardan çalıntı yaptı – yazar Arthur C. Clarke onu çalışmalarından dolayı bilim kurgunun öncüsü olarak övdü. Diğer dünyaBurada birinci şahıs olarak Ay’a ve başka bir şekilde Güneş’e yapılan bir yolculuğu anlatıyor.

Edmond Rostand da onun maceracı ve küstah yanını ölümsüzleştirdi ve onu romantik bir kahramanın prototipi olarak kurtardı. Rostand’ın ilk gösterimi 1897’de yapılan eseri, kabaca onun hayatından yola çıkıyor ve bize, devasa burnunun farkında olan, huzursuz ve kabadayı, kültürlü ve şair, çekici olmayan bir askeri sunuyor. Tehlike karşısında tereddüt etmeyen ancak güzel ve kaprisli kuzeni Roxanne’ye duyduğu aşkı itiraf edemeyen bir özgürlük filozofu.

Tanınmış olay örgüsünde genç kadın, çok zeki olmasa da yakışıklı bir öğrenci olan Christian de Neuvilette’e aşıktır. Bu nedenle Cyrano, duygularını ifade etmenin bir yolu olarak kıza aşk mektupları yazması konusunda onunla bir anlaşma yapar. Mektupların şiirsel uçuşundan etkilenerek, aşkın fiziksel çekicilik için başlamasına rağmen artık onun ruhu için olduğunu ve çirkin olsa bile onu seveceğini itiraf ediyor. Aslen opera kökenli olan ve burada çevirmen, adaptör, kostüm tasarımcısı, orijinal müziğin bestecisi, senografinin, ışıklandırmanın ve görsel-işitsel görüntülerin ortak yaratıcısı olarak görevlerini çoğaltan yönetmen Willy Landin, estetiği ayrıcalıklı kılan bir sahneleme çağını empoze ediyor. ama tamamen ritimden yoksun.

Gösterinin aralıklar da dahil olmak üzere sürdüğü üç saatten fazla sürede, grup veya samimi sahneler şaşırtıcı bir yavaşlıkta gerçekleşiyor ve ses sorunları nedeniyle bunların anlaşılması ve anlatı ilerleyişi zaman zaman kayboluyor. Dahası, bir perdeden diğerine geçişler izleyicinin görüşüne göre çok uzun sürüyor ve konuyla ilgili hiçbir şey olmuyor.

Ancak en çarpıcı olanı, nihai sonuçta bu klasiğin evrensel şöhretini bugün bile destekleyen temel sütunların eksik olmasıdır: mizah ve duygu. Kahramanın ve metnin ironisiyle ya da bazı durumların komikliğiyle uğraşmak bile yeterli değil. Nasıl ki Christian ve Cyrano’nun derin aşk itirafları ve sahnedeki haksız ölümleri de insanı duygulandırmıyor.

Kendi hallerine bırakıldıklarında, oyuncuların performansı yalnızca kendi ustalıkları ile sürdürülür, çünkü çoğu zaman sahnede fiziksel hareketler yapmadan, rahatsız edici bir durağanlık içinde bulunurlar. Bu nedenle Mario Alarcón, Daniel Miglioranza, Iván Moschner ve Mariano Mazzei’nin dillere destan yetenekleri tek başına da olsa bozulmadan ortaya çıkıyor.

Son olarak yetenekli Gabriel Goity, oynamayı hayal ettiğini itiraf ettiği bu başrolde, hem komedisinin hem de gerçek dramının ortaya çıktığı kısa görüntülere rağmen rahatsız ve yönetmenin kısıtlamasından uzak görünüyor.

İle ilgili: Edmond Rostand. Çeviri, uyarlama ve yönlendirme: Willy Landin. İle: Gabriel Goity, María Abadi, Mariano Mazzei, Mario Alarcón, Daniel Miglioranza ve oyuncular. Salon: San Martín Tiyatrosu, Martín Coronado Odası, Av. Corrientes 1550.